Son dönemde karada ve denizde enerji kaynağı arama çalışmalarına arttıran Türkiye, Karadeniz açıklarında 320 milyar metreküplük doğalgaz rezervi buldu. Bu rezervin bölgedeki diğer keşiflerin habercisi olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sakarya Gaz Sahası’ındaki doğalgazın 3 yıl içinde ekonomiye kazandırılacağını ifade etti. Bu keşfin ilk adımının bir kaç yıl önce atıldığı biliniyordu. Uzun yıllar boyunca karada petrol ve doğalgaz arayan ve zaman zaman küçük miktarlarda yeni keşfe imza atan Türkiye, 2017 itibarıyla bu alandaki hedefini büyütmüş ve offshore yani açık denizlerdeki arama kabiliyetini arttırmak için aramaları arttırılmıştı. FİLO GÜÇLENDİ Türkiye, 2013 yılında satın alınan olan Barbaros Hayreddin Paşa sismografik araştırma gemisi ve 2015’te yapımı tamamlanan Oruç Reis araştırma gemisinin yanına 2017 yılında Fatih derin deniz sondaj gemisini, 2019’da onun ikiz kardeşi olan Yavuz sondaj gemisini ve 2020 yılında da Kanuni sondaj gemisini ekleyerek Akdeniz ve Karadeniz’de enerji kaynağı arıyor. Erdoğan da filoya en son katılan Kanuni gemisinin yıl sonundan itibaren Akdeniz’de ya da oluşacak duruma göre Karadeniz’de görev yapacağını ifade etti. Yavuz, Fatih, Oruç Reis ve Barboras gemileri Akdeniz’de faaliyetlerine devam ederken Fatih gemisi, ani bir kararla geçtiğimiz mayıs sonunda Karadeniz’de göreve gönderildi ve 15 Temmuz itibarıyla ilk sondajlarını başlattı. Daha evvel bölgede yapılan sismik araştırmaların ardından orada olduğu belirlenen rezerv için sondaj yapan Fatih, kısa süre içerisinde 3 bin 500 metre derinliğe inerek kaynağı fiziki olarak buldu. ENERJİNİN ‘HUB’I OLMA YOLUNDA Türkiye, şimdiye kadar sahip olduğu jeopolitik konumun getirdiği avantajlar ve bünyesindeki enerji boru hatları ile hep ‘enerji koridoru’, ‘enerjide transit ülke’ ya da ‘enerji köprüsü' olarak ifade ediliyordu. Politika olarak da zaten bu kavramlara sahip çıkılıyor ve bu yönde harekete geçiliyordu. Ancak enerji uzmanları, Türkiye, son yıllarda enerjide yaptığı alt yatırımı ve oluşan piyasaya ek olarak bu keşifle beraber enerjide bölgesel merkez olma yolunda güçlü şekle girmiş halde. Enerjide hub olma hedefi için Karadeniz’deki keşfin ilk adım olduğunu vurgulayan uzmanlara göre asıl önemli olan 320 milyar metreküplük rezerv değil. Bölgede olduğu tahmin edilen daha büyük miktarda rezervin ne kadarının ekonomiye kazandırılacak olması çok daha büyük bir role sahip. Zira gazın kalitesi ve pazarlanabilirlik gücü Türkiye’nin uluslararası enerji piyasasında elinin güçlenmesi demek. AVANTAJ TARAF DEĞİŞTİRDİ Uzmanlara göre bu keşif yıllardır Rusya ve İranla enerji pazarlığına girişen, geçmişte bazı çevreler tarafından ‘vanaları kapatırız’ söylemleri karşı karşıya kalan Türkiye’nin enerjide arz güvenliği noktasında da farklı bir konuma gelmesini sağlayacak. 2021’de Rusya ile, 2026’da ise İran ile daha önceden imzalanan uzun süreli alım anlaşmaları sona ediyor. Bu aynı zamanda yeni anlaşmalarda Türkiye için büyük bir pazarlık kozu demek. Türkiye, bu anlaşmalarla uluslararası piyasaya göre çok daha yüksek fiyattan gaz almak zorunda kalıyordu. Ancak şimdi oluşacak rekabet avantajı bu fiyatları çok daha arttıracak. ENERJİ PİYASASI UZMANLARI KARADENİZ’DEKİ KEŞFİN DİĞER YANSIMALARI DA ŞU ŞEKİLDE: Hem avantaj hem dezavantaj: Türkiye Karadeniz’deki komşuları ile herhangi bir sınır sorunu yaşamıyor. Akdeniz’deki gibi ihtilaflı bölgeler yok. O yüzden bulduğu gazı sorunsuz olarak çıkartabilir. Ancak gazın bulunduğu derinlik görece olarak fazla olduğu için orada çalışmaları biraz daha zorlayıcı kılıyor. Platform kurulacak mı?: Bölgede kısa süre içerisinde 8-10 adet tespit kuyusu açıldıktan sonra bir platformla gazın yüzeye çıkarılması gerekiyor. Türkiye, bu platformu kiralayabilir ya da şu anda petrol piyasasındaki gelişmelere bağlı olarak fiyatı son dönemde düşen bu platformları satın alarak çalışmaları kendisi yürütebilir. Günlük 10/12 milyon metreküp: Uzmanlara göre bu sahadan günlük 10/12 milyon metreküp gaz çıkacak. Bu Türkiye’nin gaz ihtiyacının 20’de birine karşılama kapasitesi demek. Ancak özellikle kış aylarındaki rekor talepli günlerde bu gaz kritik öneme sahip olabilir. İki kaynak kaya: Karadeniz’de Romanya ve Gürcistan açıklarında iki kaynak kaya bulunuyor. Milyonlarca yılda oluşan bu kaynakların oluşturduğu rezervler için daha önce ExxonMobil ve Total de faaliyetlerde bulunmuştu. TÜRKİYE’NİN GAZ İTHALATINDA ÜLKELERİN PAYI - Rusya: %33.61 - Azerbaycan: %21.20 - İran: %17.11 - Cezayir: %12.56 - Nijerya: %3.88 - Diğer: %11.63 - 163: Türkiye’de doğalgaz kullanan OSB sayısı - 16 milyon: Doğalgaz kullanan abone sayısı - 60 milyon: Doğalgazın ulaştığı nüfus BOTAŞ’IN DOĞALGAZ SATIŞININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI Abone .................%41 Sanayi ................%32 Elektrik ...............%24 Toptan satış .........%3 AVRUPA ÜLKELERİ DOĞALGAZ SATIŞ FİYATLARI (EURO/SM³) Konut Türkiye ................0.21 İngiltere ...............0.58 Almanya ..............0.81 İtalya ...................0.88 Fransa .................1 Sanayi Türkiye .............0.25 İngiltere ............0.37 Almanya ...........0.39 İtalya ................0.41 Fransa .............0.46 TOPLAM BORU HATTI UZUNLUKLARI (KM) 2016: 13.443 2017: 14.353 2018: 16.887 2019: 18.311 (Hürriyet)