'Türkiye'de balon yok'

Fitch'in not artırımının ardından Türkiye ‘Yatırım yapılabilir ülke' sınıfına girince bu artırımdan 4 yıl önce Türkiye pazarına girmiş ve bu süreçte Bahçeşehir Kolejleri, Medical Park ve Penti'ye yatırım yapmış olan Carlyle ile ‘Şimdi neler değişir'i konuştuk. Carlyle'ın Ortadoğu ve Afrika (MENA) Eşbaşkanı Can Deldağ'a göre Türkiye'ye olan yatırım iştahını artıracak olan not cari açığı olumsuz etkileyebilir. Yüzde 8'lerde büyüyen ve önümüzdeki 5-7 senelik dönemde yüzde 3-4 büyümesi beklenen Türkiye için roadshow'a çıktığında akıllara ‘Balon var mı?' sorusunun gelebildiğini dile getiren Deldağ, "Türkiye'de büyüme var. Ama balon yok. Çünkü hem devletin hem de hane halkının borçlanma oranı düşük" dedi. 

Artık ‘Yatırım yapılabilir' ülkeyiz. Ama siz bu artıştan önce de zaten buraya yatırım yapıyordunuz. Peki şimdi neler değişir hayatımızda? 

Bizler Türkiye'ye yatırım yaparken zaten Türkiye'yi ‘yatırım yapılabilir ülke' olarak görüp buna dayanarak yatırım yapıyorduk. Not artışı tabii teknik anlamda işleri kolaylaştırıyor. Daha da kolaylaştırması için aslında iki kurumun ‘yatırım yapılabilir' statüsü vermesi gerekiyor. Çok büyük fonlar için kıstas en azından iki kuruluştan yatırım yapılabilir not alınabilmesidir. Moody's de Türkiye'nin notunu yatırım yapılabilir bir nota yükseltirse Türkiye bundan tam anlamıyla yararlanabilecek. Ama bunlar bir tarafa, kurumsal yatırımcılar artık Türkiye'ye daha rahat fon ayırabileceklerdir. 

Sizin taraf için yatırıma ikna kolaylaşacak, ama rekabet artacak. 

Borçlanma faizleri düşecek. Öyle olunca şirketlerin borçlanma kapasitesi artacak. Büyümeler hızlanacak. Bu sırada hem şirketler, hem de bizim gibi şirketlere yatırım yapan yatırımcılar Türkiye'ye erken gelmiş olmanın ödülünü biraz daha fazla alacak. Ancak bizim taraftan bakınca şimdi herkes yatırım için gelecek. Birçok yeni fon gelecek. Bu da bizim işimizi zorlaştıracak. 

Herhalde bunun sonucunda şirket değerleri artacak? 

Hayır. Şirket değerleri daha fazla artamaz. Mümkün değil. 

İyi ama ortaklığa ilgili şirket sayısı belli. Bunlara olan talep artınca fiyat artmaz mı? 

Evet ama o da bir dengeyi bulacak. Biz zaten Türkiye'yi yatırım yapılabilir görüyorduk ve bugün yaşanılanları yıllar önce satın almıştık. Türkiye'de zaten artık ucuza kapatılan şirket yok. O eskidendi. Her şirket değeri neyse ondan satılıyor. Şirket fiyatı dengeye oturur. 

Büyümedeki yavaşlama yatırımları nasıl etkiler? 

Türkiye'nin büyüme trendi belli. Hâlâ büyüyor. Yüzde 8'lerde büyümeyecek olsa da yüzde 3-4 ortalama 5-7 yıllık perspektifte büyümeye devam edecek. Tabii bu büyüme akıllara ‘Türkiye'de bir balon var mı? Son iki yılda yüzde 8 büyüdü. Gene büyümeye devam ediyor' sorusunu getirebilir. Hayır balon yok. Şundan anlıyoruz. Borçluluk oranları çok düşük. Hem devletin hem de hane halkının borcu çok düşük. Büyümenin borçla olmadığını görüyoruz. 

‘Ortaklık yapmamız 4 ayda da bitebilir 2 yıl da sürebilir' 

Türkiye'de görüştüğünüz şirket sahiplerini farklı kılan bir özellik var mı? 

Gelişmekte olan piyasaların karakteristiği ile çok örtüşüyor. Sadece Türk yatırımcının şirketine olan bağlılığı birçok kültüre göre fazla. İkna edebilmek için harcamanız gereken zaman biraz daha fazla. 4 ay da sürebilir. Ben 4 ayda yaptığım yatırımı da biliyorum 2 yıldır üzerinde çalıştığımız yatırımları da biliyorum. 

Anlaşmazlık değerde mi oluyor? 

Hayır değerde olmuyor. Birbirinizi tanımak için zaman harcıyorsunuz. Değer işin en çabuktan kısmı. Yarım saatlik konuşmayla halledebilirsiniz değeri o sürecin sonunda. 

Bazıları iyi insandır, ama kötü eştir. Ortaklarla benzer bir sorun yaşadınız mı? 

Biz çok eş gördüğümüz için yaşamıyoruz. 

Kredi değerlendirme kuruluşlarının kredibilitesi konusunda bir problem görüyor musunuz? 

Canı yanan herkes bundan şikâyet ediyor. Demek ki bunda bir şey var. Ama sistemde böyle bir kuruma ihtiyaç var. Batan birçok ülke, şirketin gayet yüksek kredi notu vardı. Onların da kendine çekidüzen verip yola devam etmesi gerekiyor. Türkiye bu yükselmeyi hak etti. Yapısal bazı sorunları olduğu doğru Türkiye'nin. Ama yatırım yapılabilir bir ülke olmaması kabul edilebilir değil. Bizim Türkiye'ye ayırdığımız fon 500 milyon dolardı. Bitirmek üzereyiz. Ama bu Carlyle'ın yatırımları bitecek anlamına gelmiyor. 

Deldağ, "Herkes çok şirketle görüşebilir. Ama ortalamaya bakınca fonlar Türkiye'de yılda ortalama yarım şirket satın alıyor" dedi.