Küresel salgın koronavirüsle birlikte uzaktan eğitimin zorunlu bir hal alması üniversite şehirlerinde hem emlak piyasasını hem de ticari hayatı olumsuz etkiledi. Kiralık ev fiyatları yüzde 40’a varan oranda düşerken, kafe ve restoranlar da boş kaldı. Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberinde göre yurtlardan ikinci el mobilyacılara kadar birçok işletme bu süreç zora girdi. Öğrenci şehirlerindeki sivil toplum kuruluşları temsilcileri, esnaflar ve emlak danışmanları yaşadıkları sorunları dile getirdi.
DEVREN KİRALIK İLANLARINDA ARTIŞ YAŞANIYOR
Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Gazi Çelik binlerce üniversite öğrencisine ev sahipliği yapan şehirde salgının etkisini çok net gördüklerini belirtti.
Ev kiralarının düştüğünü, apart işletenlerin büyük zorluk yaşadığını, kafelerin kepenk indirdiğini belirten Çelik şu ifadeleri kullandı:
“Eskişehir hem yaşam kolaylığı hem de birçok ile göre daha ucuz olması nedeniyle ailelerin ve öğrencilerin öncelikli tercihiydi. Normalde eylül ayında şehrimizde canlılık başlardı ama pandemi etkisiyle öyle olmadı. Ev sahipleri paniğe kapılmış durumda.
Kirası 1300 lira olan yer 1000 lira, 1000 lira olan yer 700 liraya kadar düştü. Öğrencilerle dolan kafe ve restoranlar bomboş. Geçmişte 10-15 milyar lira kira kolaydı ama bugün o esnaf için imkansız. Esnaf devretmek istiyor ama devredecek birini bulamıyor. Son aylarda ‘devren kiralık’ ilanları arttı. Öte yandan apart işletenler da zorda.
Pandemiyi öngörmek mümkün değildi. İşletmeci borçlanmış, kendine göre yatırım yapmış. Şimdi aile sözleşmeye rağmen ödeme yapmıyor. İşletmeci kira, personel maaşı ödemeye devam ediyor. Salgının bitmesini ve Eskişehir’de hayatın normale dönmesini bekliyoruz.”
BİRER BİRER KEPENK İNDİRİYOR
Sakarya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Hasan Alişan esnafın pandemiden bu yana büyük kayıp yaşadığını söyledi. Alişan, “Yatırımcı öğrenci nüfusunu ve potansiyeli görerek yatırım yaptı. Apartlar açıldı, öğrenci için kafe ve restoranlara yatırım yapıldı. Şimdi bu yatırımcı kara kara ne yapacağını düşünüyor. Çünkü geliri erdi, gideri aynen duruyor. Kafelerin yüzde 70 geliri öğrenciden gelirdi, onlar birer birer kapanmaya başladı. Korkumuz bu sayının giderek artması. Bugüne kadar il genelinde pandeminin etkisiyle 295 kafe ve 180 restoran kapandı” dedi. Sakarya’da Remax Hür ofis sahibi Turan Çakar öğrencilerin gelmemesinin şehrin tüm ticaretini etkilediğini söyledi. Çakar, “Kafe ve restoranlar boş, toplu taşımalar eskisi gibi değil, mobilyacıdan gıdaya ticaretin her alanı olumsuz etkilendi. Kafe kiralarını esnafın ödemesine imkan yok. Mecburen kapanıyorlar. Ev kiralarına da örnek vermek gerekirse 1100 -1200 olan kira 700-800’e düştü. Bu kira ile geçinen aileler zorda. Kiradaki düşüş satış fiyatına da yansıdı” dedi.
MÜŞTERİLERİN 3’TE 2’Sİ ÖĞRENCİ
Erzurum Terminal Caddesi’nde ağırlıklı olarak öğrencilere hitap eden kafeler yer alıyor. Bu kafelerden birinde müdürlük ypan Ozan Bingöl, uzaktan eğitimle müşterilerin 3’te 2’sini kaybettiklerini belirtti. Bulundukları caddede 2 işletmenin yakın zamanda kapandığını belirten Bingöl, “Bu süreci en az hasarla atlatmak için devletimizden destek bekliyoruz” dedi. Erzurum’da üniversite öğrencisinin hem emlak piyasası hem de esnaf için en önemli gelir kapısı olduğuna dikkat çeken emlak ofisi sahibi Fatih Soral, “Üniversite çevresinde evler boş bekliyor. 1200 lira olan kira 800 liraya kadar düştü. Emlak ofislerinin işleri ciddi anlamda düştü. Bu kış esnaf için sert geçecek” açıklamasını yaptı.
